นิกาย
นิกายที่นับถือพระวิษณุเป็นใหญ่สูงสุด คือ นิกายไวษณพ และในไวษณพนิกายนี้ ยังแบ่งออกเป็นนิกายที่ยิ่งใหญ่อีก 3 นิกายหลักๆ จากหลายร้อยนิกาย คือ
1. นิกายที่นับถือพระวิษณุในตัวพระองค์เอง และทุกๆอวตารของพระองค์
2. นิกายที่นับถือพระวิษณุในอวตาร พระกฤษณะ เป็นพิเศษ (ศึกษาคัมภีร์ภจากมหากาพย์มหาภารตะ)
3. นิกายที่นับถือพระวิษณุในอวตาร พระราม เป็นพิเศษ (ศึกษาคัมภีร์จากมหากาพย์รามายณะ)
4. นิกายที่นับถือพระวิษณุในอวตาร พระพุทธเจ้า เป็นพิเศษ (ศึกษาคำสอนของพระพุทธเจ้า)

พระวิษณุหรือพระนารายณ์ คือมหาเทพที่ชาวไทยสามารถเห็นได้บ่อยที่สุดและมากที่สุด ในภาพเขียนศิลปะตามประตูและผนังวัดต่างๆ เนื่องจากพระวิษณุเป็นมหาเทพที่กษัตริย์ ราชาในอดีต ทั้งอินเดีย เนปาล พม่า กัมพูชาและไทย ทรงมีพระราชศรัทธามากกว่าเทพองค์อื่นๆ

ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นต้นมา เมื่อเราเข้าไปยังวัดต่างๆและมองขึ้นไปบนหน้าบัน ก็มักจะเห็นรูปปั้นหรือภาพเขียน พระนารายณ์ทรงครุฑ (หรือ นารายณ์ทรงสุบรรณ) และตัวละครในเรื่อง รามเกียรติ์ อยู่แทบจะทุกแห่ง รวมทั้ง หนุมาน เทพ เทวดา ฤาษี และ ยักษ์ ที่เฝ้าประตูวัดทุกแห่งในประเทศไทย ก็ล้วนแล้วแต่เป็นยักษ์ในมหากาพย์เรื่องรามเกียรติ์ทั้งสิ้น

นารายณ์ 10 ปาง
อวตารสำคัญแห่งองค์พระวิษณุเทพ
image from hindujagruti.com

นารายณ์ 10 ปาง...อวตารแห่งพระวิษณุในยุคต่างๆ

ยุคที่ 1 : กฤดายุค
(มนุษย์ตั้งอยู่ในศีลธรรม ประพฤติตนเป็นคนดี มีจิตสำนึก พระวิษณุจึงปรากฎวรรณะเป็นสีขาว)

1. มัตสยาวตาร - อวตารเป็นปลาใหญ่
ปราบสังขอสูร หรือ หัยครีพอสูร ผู้ขโมยคัมภีร์พระเวทของพระพรหมไปในขณะที่พระพรหมบรรทม

2. กูรมาวตาร - อวตารเป็นเต่ายักษ์
หรือ กัจฉปาวตาร อวตารเพื่อปราบอสูรมัจฉา ที่คิดจะทำลายเขาพระสุเมรุให้พังทลาย

3. วราหาวตาร - อวตารเป็นหมูป่า
ปราบอสูรนาม เหรัญยักษ์ ผู้ต้องการม้วนแผ่นดินไปทิ้งบาดาล

4. นรสิงหาวตาร - อวตารเป็นมนุษย์กึ่งสิงห์
ปราบหิรัณตะอสูร ผู้ก่อกวนให้ทวยเทพเกิดความไม่สงบสุขบนสวรรค์

ยุคที่ 2 : ไตรดายุค
(ศีลธรรมของมนุษย์ลดลงไป 1 ใน 4 ส่วน พระวิษณุจึงปรากฎวรรณะเป็นสีแดง)

5. วามนาวตาร - อวตารเป็นพราหมณ์เตี้ย
หรือ ทวิชาวตาร คือ พราหมณ์ร่างเตี้ย เพื่อปราบ ตะวันตาอสูร ผู้ก่อกวนรังแกมนุษย์และสรรพสัตว์

6. ปรศุรามาวตาร - อวตารเป็นพราหมณ์ถือขวาน
อวตารเพื่อปราบกษัตริย์การตวิรยะ ผู้ก่อกวนเหล่าพราหมณ์

ยุคที่ 3 : ทวาบรยุค
(ศีลธรรมของมนุษย์ลดลงไปเป็น 2 ใน 4 ส่วน พระวิษณุจึงเปลี่ยนวรรณะเป็นสีเหลือง)

7. รามาวตาร - อวตารเป็นพระราม
ในมหากาพย์รามายณะ หรือ รามเกียรติ์
อีกพระนาม คือ รามจันทราวตาร อวตารเพื่อปราบ ยักษ์ทศกัณฐ์

8. กฤษณาวตาร - อวตารเป็นพระกฤษณะ
ในมหากาพย์มหาภารตะ และ คัมภีร์ภควัทคีตา
ปราบท้าวพาณาสูร และปราบอสูรนามพญากงส์ เป็นสารถีขับรถม้าให้แก่ อรชุน ในสงคราม ณ ทุ่งคุรุเกษตร

ยุคที่ 4 : กลียุค (ยุคปัจจุบัน)
(ศีลธรรมของมนุษย์ลดลงไปเป็น 3 ใน 4 ส่วน พระวิษณุจึงเปลี่ยนวรรณะเป็นสีดำ)

9. พุทธาวตาร - อวตารเป็นพระพุทธเจ้า (จนถึงยุคปัจจุบัน)
อวตารเพื่อเอาศิวลึงก์คืนมาจากท้าวตรีปุรัม ปราบท้าววัสดีมาร และเพื่อมาประทานธรรมะแก่ชาวโลก

10. กัลกยาวตาร - อวตารเป็นพระกัลกิ หรือ บุรุษผู้ขี่ม้าขาว
( ยังไม่อวตาร จะมาปรากฎในอนาคต)
บุรุษขี่ม้าขาว ยังไม่ปรากฎในปัจจุบัน โดยพระองค์จะอวตารมาในอนาคต
ทำนองเดียวกับพระศรีอาริยเมตไตยในศาสนาพุทธ

พระวิษณุ อวตารเป็น พระกฤษณะ
และพระนางราธาเทวี ชายาผู้อยู่เคียงข้างพระองค์เสมอ
image from dollsofindia.com

คาถาบูชาพระวิษณุ

ก่อนการสวดบูชาต่อพระวิษณุ
ต้องสวดมนต์ต่อพระพิฆเนศก่อนเสมอ
เมื่อได้กระทำการสวดบูชาพระวิษณุด้วยจิตที่ตั้งมั่นและหมั่นทำความดีอยู่เสมอ พระองค์จะประทานความสุข ความสำเร็จในหน้าที่การงาน เป็นพระเจ้าผู้ช่วยเหลือให้ผู้บูชาฟันฝ่าอุปสรรค ช่้วยแก้ไขปัญหา ประทานอำนาจบารมี และคุ้มครองชีวิตให้ปลอดภัย
บทสวดมนต์พระวิษณุนารายณ์นั้นมีหลายบท ให้เลือกสวดได้ดังต่อไปนี้

- โอม ศรี มัณ นารายะณายะ นะมะห์ (สามจบ)

- โอม นะโม ภะคะวะเต วาสุเทวายะ (สามจบ)

- โอม วิษณุเว นะมะห์ (สามจบ)

- โอม ศานตะการัม ภุชะคะศะยะนัม ปัทมะนาภัม สุเรศัม
วิศวาธารัม คะคะนะสัมทะริศัม เมฆะวะระณัม ศุภางคัม
ลักษมีกานธัม กามะละนะยะนัม โยคิภี ธยานะกัมยัม
วันเทวิษณุม ภะวะภะยาหะรัม สะระวะ โลกัย กะนาทัม ฯ (หนึ่งจบ)

- โอม สะศางขะจักกะรัม สะกิริตะ กุณทะลัม
สะปิตะวัสตรัม สะระสีรูเหษะณัม
สะหาระวักษะสถะละ เกาสะตุภะ ศะริยัม
นะมามิ วิษณุม ศิระสา จตุรภุชัม ฯ (หนึ่งจบ)

- โอม นารายะนายะ วิทมะเห
วาสุเทวายะ ธีมะหิ
ตันโน วิษณุ ประโจทะยาต (หนึ่งจบ)


image from photobucket.com