| พญานาค
นั้น ตามคัมภีร์ปุราณะหลายเล่มกล่าวว่าเป็นบุตรของ พระกัศยป
กับ นางภัทรุ ดังที่ได้กล่าวถึงมาแล้วจากประวัติ พญาครุฑ
แต่บางคัมภีร์กล่าวถึงเรื่องนี้ต่างออกไปบ้าง ดังเช่นคัมภีร์ลิงคปุราณะเล่าว่า
นาคเกิดขึ้นจากน้ำพระเนตรของของพระพรหมที่หลั่งไหลออกมา เมื่อทรงทราบว่าพระองค์ไม่สามารถสร้างโลกได้โดยลำพัง
ส่วนคัมภีร์พราหมณ์ปุราณะเล่าว่า นาคถือกำเนิดมาจากน้ำ
กล่าวกันว่า โลกของนาคอยู่ใต้พื้นโลกมนุษย์ โดยเรียกกันว่า นาคโลก
(Naga Loka)
ส่วนบางคัมภีร์ เช่น วราหะปุราณะ กล่าวถึงดินแดนนาคว่า
อยู่ที่โลกทั้งสาม
อันได้แก่ บาดาล (Patal) อาตาล
(Atal) และ สุตาล (Sutal)
พญานาค ผู้เป็นเทพบัลลังก์ของพระวิษณุเหนือเกษียรสมุทรมรนามว่า
เศษะนาค (Shesha) หรือ อาทิษะ (Adishesha)
ซึ่งอาจแปลได้ว่า ส่วนที่เหลือ เรื่องจากเชื่อว่าถือกำเนิดจากส่วนที่เหลือจากการสร้างโลก
พญานาคตนนี้มีหนึ่งพันเศียร (สหัสเศียร) เหนือเศียรมีพังพานขนาดใหญ่
บางครั้งเชื่อกันว่า พญานาคเศษะ นี้ เป็นผู้รองรับแผ่นดิน
(โลก) ไว้ และตอนท้ายกัลป์จะเป็นผู้พ่นไฟทำลายล้างโลก
นอกจากนี้ยังถือว่าพญาเศษะเป็นอวตารหนึ่งของพระวิษณุด้วย
ส่วนอีกนามหนึ่งของพญาเศษะนาคคือ อนันตะ แปลว่า
ไม่มีที่สิ้นสุด เป็นสัญลักษณ์แห่งความเป็นนิรันดร์
อย่างไรก็ตาม เอกสารบางเล่มกล่าวว่านาคตนนี้เป็นตนเดียวกับ นาคสุกรี
(ซึ่งใช้เป็นเชือกพันรอบเขามันทระครั้งกวนเกษียรสมุทร) แต่คัมภีร์ปุราณะอื่นๆ
ถือว่านาควาสุกรีเป็นนาคอีกตนหนึ่ง มีเจ็ดเศียร ผิวกายเขียว เป็นกษัตริย์แห่งเหล่านาคที่ครองโลกบาดาล
อันมีเมืองหลวงที่งดงามยิ่งคือ นครโภควดี (Bhogvati)
ข้อความข้างต้นนี้คัดมาจาก
: หนังสือตรีมูรติ อภิมหาเทพของฮินดู
อรุณศักดิ์ กิ่งมณี / สำนักพิมพ์เมืองโบราณ
|
