บทความนี้ มาจากหนังสือ "ปริศนาแลมนตรา"
เขียนโดย "ทวีศักดิ์ กาญจนสุวรรณ" เป็นหนังสือสารคดีเกี่ยวกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในอารยธรรมเขมร ไขปริศนาที่ชวนให้ขบคิด ร้อยเรียงในลักษณะของสารคดีท่องเที่ยว ทั้งประวัติศาสตร์ วรรณคดี ปรัชญา เทพปกรณัม ฯลฯ ราคาเล่มละ 265 บาท โดยสำนักพิมพ์ศินารา หาซื้อได้ตามร้านหนังสือชั้นนำทั่วประเทศ

ตรีมูรติ มาจากคำว่า ตรี หมายถึงสาม และคำว่า มูรติ หมายถึงรูปแบบ ดังนั้นคำว่า ตรีมูรติ จึงหมายถึง รูปแบบของพระผู้เป็นเจ้าทั้งสามพระองค์ ประกอบด้วย พระพรหม พระวิษณุ พระศิวะ เป็นหนึ่งในลัทธิที่สำคัญในศาสนาพราหมณ์ หากมองตามหลักปรัชญาคือ พระผู้สร้าง พระผู้รักษา และพระผู้ทำลาย เปรียบได้กับหลักธรรมที่ว่า เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป...

พระพรหม+พระวิษณุ+พระศิวะ = พระทัตตาเตรยะ = พระตรีมูรติ

การกำเนิด "พระตรีมูรติ" ก็มีกล่าวกันไว้หลายตำแหน่งต่างๆกัน และมักจะเข้าใจว่าพระตรีมูรติเป็นภาครวมทั้งสามพระองค์ในร่างเดียวกัน เรียกว่า ทัตตาเตรยะ (Dattatreya) คำว่า ทัตตา (Datta) หมายถึง การมอบให้พระผู้เป็นเจ้าทั้งสามพระองค์ ส่วนคำว่า เตรยะ (treya) หมายถึง ผู้เป็นบุตรแห่งฤาษีอัตริหรือเตรยะ อันเป็นอวตารของมหาเทพทั้งสามพระองค์ บ้างก็กล่าวว่าคือองค์พระนารายณ์ สำหรับเรื่องเล่าเกี่ยวกับพระตรีมูรติความเดิมมีอยู่ว่า....

ระหว่างนั้น นางศีลวตี ภรรยาที่ซื่อสัตย์ต่อสามีชื่อ "อุครศรวัส" กำลังแบกสามีให้ขี่คอตนเอง และกำลังเดินทางผ่านเขาลูกนั้นพอดีเพื่อจะหานาง อนุสูรยา ซึ่งเป็นเพื่อนรักกัน ประกอบกับวันนั้นมีฝนตกหนักทำให้เดินทางลำบาก สามีที่รักของนางจึงกล่าวโทษฤาษี (อณิมาณฑวย) หาว่าเป็นตัวต้นเหตุทำให้ฝนตก เมื่อฤาษีได้ยินเข้า ก็ไม่พอใจ แม้กำลังจะใกล้ตาย แต่ก็ไม่วายที่จะสาปแช่ง ให้ศีรษะของอุครศรวัสแตกเป็นเจ็ดเสี่ยงยามใด ที่พระอาทิตย์ขึ้น นางศีลวตีได้ยินคำสาปเข้า ก็ไม่ยอมให้สามีเป็นเช่นนั้น จึงได้ตั้งจิตอธิษฐานขอไม่ให้พระอาทิตย์ขึ้นอีกเลย ซึ่งคำอธิษฐานได้บังเกิดผลทำให้พระอาทิตย์ไม่ขึ้น จึงเดือดร้อนกันไปทั่วทั้งสามโลก ความแจ้งไปยัง พระพรหม พระศิวะ พระนารายณ์ แต่ก็ไม่สามารถจะช่วยใดๆได้ เว้นแต่ว่าขอให้นางศีลวตีถอนคำอธิษฐานนั้นเสีย ดังนั้น ทั้งสามพระองค์จึงได้เสด็จไปหานางอนุสูยาก่อน เพื่อให้นางไปขอร้องนางศีลวตีถอนคำอธิษฐานอีกครั้ง ในระหว่างไปพบนางอนุสูยานั้น สามีนางคือ "อรตี" ไม่อยู่บ้าน โดยทำทีว่าขออาหารจากนางอนุสูยา นางยินยอมทำตามที่ร้องขอ แต่มีเงื่อนไขอยู่ว่านางจะต้องจัดอาหารให้โดยปราศจากอาภรณ์ เหมือนหนีเสือปะจรเข้ เพราะว่าหญิงใดเปลื้องอาภรณ์ต่อหน้าผู้อื่นที่ไม่ใช่สามี ย่อมได้ชื่อว่าเป็นผู้ไม่ซื่อสัตย์ แต่นางไม่อยากผิดคำมั่นสัญญา อีกทั้งคำร้องขอที่แปลกประหลาดนี้ไม่ใช่คนธรรมดาแน่นอน ซึ่งอาจเป็นกลลวงอะไรสักอย่างได้ เมื่อได้เล็งเห็นเช่นนั้น นางจึงนึกถึงสามี และอธิษฐานที่นางได้กระทำไป ไม่ได้เป็นสิ่งยั่วยวนหรือกามราคะใดๆ เมื่อทั้งสามพระองค์ร้องขอออกมาว่า "โอ้มาตา โปรดให้อาหารแก่เราเถอะ" ประโยคนี้ทำให้นางตัดสินใจคิดเสียว่าทั้งสามพระองค์คือ บุตรของนาง ด้วยความเมตตานางจึงเปลื้องอาภรณ์ออก ทันใดนั้นพระผู้เป็นเจ้าทั้งสามพระองค์ ก็กลับกลายร่างเป็นทารกน้อยทั้งสาม นางอนุสูยาจึงให้น้ำนมและอาหารจนอิ่มหลับไป


indianetzone.com

ศาลพระตรีมูรติ หน้าเซ็นทรัลเวิลด์
จัดสร้างแบบ 5 เศียร ซึ่งแท้จริงแล้ว
เทวรูปองค์นี้คือ พระปัญจมุขี หรือ พระศิวะห้าเศียร

เมื่อสามีของนางอนุสูยากลับมาเห็นเข้าและรับทราบเรื่องราวทั้งหมด จึงได้เข้าไปดูและปลุกขึ้นมาเพื่อชื่นชม แต่แล้วปรากฎว่า ทารกน้อยกลับกลายร่างเป็นพระผู้เป็นเจ้าทั้งสามดังเดิม พระองค์ทรงสรรเสริญนางที่มีความเมตตา และร้องขอให้นางอนุสูยาไปบอกนางศีลวตี เพื่อขอให้ถอนคำอธิษฐานนั้นเสีย โดยที่สามีนาง (อุครศรวัส) จะไม่ตาย นางศีลวตีเมื่อรับรู้เรื่องราวจึงยินยอมโดยดี ทั้งสามพระองค์จึงตรัสถามนางอนุสูยาว่าต้องการขอพรสิ่งใด นางทูลขอให้พระผู้เป็นเจ้าทั้งสามพระองค์ เกิดเป็นบุตรของนางในภายภาคหน้า ทั้งสามพระองค์จึงได้ประทานพรตามคำขอ โดยที่พระนารายณ์เกิดเป็นพระทัตตาเตรยะ พระศิวะเกิดเป็นทุรวาสัส และพระพรหมเกิดเป็นพระจันทร์

"คติคนไทยที่มีต่อพระตรีมูรติเป็นอย่างไร"

แต่ที่เป็นที่น่าสังเกตว่าคนไทยส่วนใหญ่มักจะเชื่อกันว่า พระทัตตาเตรยะ หรือ พระตรีมูรติ ไม่ว่าจะเป็นร่างเดียว หรือแยกร่างเป็นพระผู้เป็นเจ้าทั้งสามพระองค์ก็ตาม ความศรัทธาที่มีต่อพระองค์ ได้สืบทอดผ่านกันมาหลายยุคหลายสมัย จนได้รับเทิดทูน กลายเป็นสัญลักษณ์ใหม่ของการประทานความรัก และความสมหวังให้มวลมนุษย์ตราบเท่าจนทุกวันนี้

พระตรีมูรติที่ถูกต้อง มี 3 เศียร