1. ศรีมยุเรศวร - ตั้งอยู่ที่ โมเรกาวน์
2. ศรีจินตามณี - ตั้งอยู่ที่ เทอูร์
3. ศรีสิทธิวินายัก - ตั้งอยู่ที่ สิทธาเทก
4. ศรีมหาคณปติ - ตั้งอยู่ที่ รันชันกาวน์
5. ศรีวิฆเนศวร - ตั้งอยู่ที่ โอซาร์
6. ศรีคีรีจัตมากา - ตั้งอยู่ที่ เลนยาดรี
7. ศรีบัลลาเลศวร - ตั้งอยู่ที่ ปาลี
8. ศรีวรัทวินายกะ - ตั้งอยู่ที่ มาหัท

เทวสถานศรีมยุเรศวร โมเรกาวน์

เริ่มกันที่ เทวสถานศรีมยุเรศวร (Shri Mayureshwar) ตั้งอยู่ที่ โมเรกาวน์ (Morgaon) คำว่า "โมเร" หรือ "มยุรี" หมายถึงนกยูง ส่วนคำว่า "กาวน์" หมายถึงหมู่บ้าน เพราะในอดีตหมู่บ้านแถบนี้เป็นที่อยู่อาศัยของนกยูงเป็นจำนวนมาก

เทวตำนานจาก คเณศปุราณะคีตา กล่าวว่า กษัตริย์จักรปาณี และ พระนางอัครา ได้ทำพิธีขอบุตรจาก สุริยเทพ เมื่อทรงครรภ์พระนางก็ไม่สามารถทนความร้อนแรงที่เกิดจากทารกในครรภ์ได้ จึงขับทารกออกจากครรภ์ (ไม่ใช่ทำแท้งนะคะ) และได้นำตัวอ่อนของทารกไปฝากไว้กับ พระสมุทร ในทะเล บังเกิดเป็นทารกที่มีกายสีแดง พระโอรสได้รับพระนามว่า สินธุ เพราะถือกำเนิดจากทะเล

เมื่อสินธุเติบโตขึ้น บำเพ็ญตบะพร่ำสวดมนตราภาวนาต่อองค์พระสุริยเทพเป็นเวลาถึงสองพันปี จนสุริยเทพพอพระทัย จึงเสด็จมาให้พร

สินธุขอพรให้เป็นอมตะ สุริยเทพประทานหม้อน้ำอมฤตโดยบอกว่า ตราบใดที่น้ำอมฤตนี้ยังอยู่ในท้อง ก็จะไม่มีผู้ใดฆ่าสินธุได้ เมื่อได้พรแล้วก็กลับมายังอาณาจักรสืบราชสมบัติต่อจากพระบิดา แต่นิสัยใจคอนั้นดุร้ายเหี้ยมโหดดังอสูร กำเริบเสิบสานรุกรานทั้งสามโลก จับเทวดานางฟ้ากักขัง จนบรรดาทวยเทพต้องร่วมกันอ้อนวอนต่อองค์พระคเณศให้ช่วยเหลือ

มหายุทธ์ระหว่างพระคเณศกับอสูรสินธุ พระคเณศทรงประทับมาบนหลังนกยูง ใช้ขวานผ่าท้องสินธุ เอาหม้อน้ำอมฤตออกจากท้องแล้วสังหารสินธุด้วยการตัดหัว หลังจากที่หัวของสินธุขาดก็เกิดเป็นสีแดงสดใสสาดไปทั่วทั้งสวรรค์ บังเกิดเป็นผงเจิมสีแดงสดที่ใช้ในการบูชาเทพเจ้า ผงนี้จึงมีชื่อเรียกอีกอย่างว่า "ผงสินธู" นั่นเอง และหัวของสินธุก็ตกอยู่ ณ หมู่บ้านโมเรกาวน์แห่งนี้

ปัญจเทวตา (มหาเทวะ 5 พระองค์ คือ พระศิวะ พระวิษณุ พระพรหม พระศักติ และสุริยเทพ) ได้ขอให้พระคเณศประทับอยู่ที่นี่ตลอดไป พระคเณศจึงเนรมิตสวยัมภูมูรติแห่งนี้ขึ้น และเนื่องจากพระคเณศทรงนกยูงมาในการปราบสินธุ สวยัมภูมูติแห่งนี้จึงมีชื่อเรียกว่า "ศรีมยุเรศวร"

ผู้ที่มาสักการะองค์ "พระศรีมยุเรศวร" จะปราศจากอุปสรรคและอันตรายใดๆมาแผ้วพาน

แห่งที่ 2 มีนามว่า เทวสถานศรีจินดามณี (Shri Chintamani) ตั้งอยู่ที่ เทอูร์ ห่างจากเมืองปูเน่ประมาณ 25 กิโลเมตร เป็นหนึ่งในเทวสถานในกลุ่มอัษฏวินายักกะที่มีชื่อเสียงมากที่สุดแห่งหนึ่ง

เทวตำนานจากมุทคลปุราณะเล่าว่า กษัตริย์อภิจิต และ พระนางกุนวตี ทรงมีพระโอรสชื่อ คณราช ได้บำเพ็ญเพียรต่อองค์พระศิวะจนได้รับพรให้มีอำนาจเป็นใหญ่ในโลกทั้งสาม วันหนึ่งคณราชและกองทหารที่ติดตามออกมาล่าสัตว์ได้ผ่านมาทางอาศรมของ ฤาษีกปิละ (กปิล) จึงได้ขอพักเหนื่อยบริเวณอาศรม พระฤาษีมีความเมตตาให้การต้อนรับ พร้อมทั้งเชิญราชบุตรและผู้ติดตามกินอาหารที่อาศรม

พระฤาษีใช้ แก้วจินตามณี (จินดามณี-แก้วสารพัดนึก) เนรมิตอาหารเลี้ยงคณราชและกองทหารทั้งหมด เมื่อคณราชทราบว่าพระฤาษีมีแก้วที่ทรงคุณวิเศษ เกิดความโลภอยากได้จินดามณีมาก ถึงกับเอ่ยปากขอเอาดื้อๆ ฝ่ายพระฤาษีเห็นว่าเป็นของประทานจากองค์พระอินทร์ จึงปฏิเสธ เมื่อขอไม่ได้คณราชจึงใช้กำลังแย่งชิงจินดามณีมาเป็นของตน

อาศรมของพระฤาษีตกอยู่ในความลำบากเดือดร้อน เพราะขาดแคลนอาหารที่จะนำมาเลี้ยงคนในอาศรม ฤาษีกปิลจึงอ้อนวอนขอความช่วยเหลือจากพระคเณศ คืนนั้นคณราชฝันไปว่าฤาษีกปิลได้ยกกองกำลังมาเพื่อนำจินดามณีกลับคืน หนึ่งในพลเสนาของพระฤาษีได้ตัดหัวคณราชด้วยขวาน รุ่งเช้าจึงจัดแต่งกองกำลังเพื่อไปสังหารฤาษีกปิล

พระคเณศเสด็จมาช่วยฤาษีกปิล ทำลายกองกำลังของคณราชจนหมดสิ้น คณราชเข้าต่อสู้กับองค์พระคเณศ สุดท้ายถูกพระคเณศสังหาร

มหาราชอภิจิต บิดาของคณราช นำแก้วจินดามณีมาคืนแก่ฤาษีกปิล และขออภัยโทษในสิ่งที่คณราชทำ พระฤาษีอธิษฐานให้พระคเณศประทับอยู่ที่นี่ตลอดไป และได้ถวายแก้วจินดามณีนั้นประดับแด่องค์พระคเณศ พระคเณศที่เทวสถานแห่งนี้จึงมีพระนามว่า "ศรีจินดามณี"

ผู้มาสักการะองค์ "พระศรีจินดามณี" จะสมหวัง ดังได้อธิษฐานต่อลูกแก้วจินดามณี

แห่งที่ 3 มีนามว่า เทวสถานศรีสิทธิวินายกะ (Shri Siddhivinayaka) (ศรีสิทธิวินายกะ นี้เป็นคนละองค์กับ สิทธิวินายกะ ที่ปรากฎหน้าแรกของสยามคเณศ) ประดิษฐานอยู่ที่ สิทธาเทก ในคเณศปุราณะ ได้กล่าวถึงตำนานเทวสถานแห่งนี้ว่า ในขณะที่ พระพรหม รังสรรค์โลกและสรรพสิ่งทั้งหลายอยู่นั้น ครั้งนั้นพระองค์ได้ให้กำเนิดเทวีขึ้น 2 องค์คือ พระนางพุทธิ และ พระนางฤทธิ (ตามปุราณะนี้เชื่อว่าทั้งสองพระองค์เป็นพระธิดาของพรหมเทพ) พระองค์ได้ประทานบุตรีทั้ง 2 องค์นี้ให้เป็นชายาแก่ พระคเณศ

ในเวลานั้นเอง องค์พระหริวิษณุเทพ (พระนารายณ์) อยู่ในระหว่างบรรทมสินธุ์ ณ เกษียรสมุทร มูลพระกรรณ(หรือขี้หู) ของพระวิษณุ 2 เม็ดได้ไหลออกมาจากพระกรรณ กลายเป็นอสูร 2 ตนคือ มาธุสูร และ ไกตภสูร

พวกอสูรได้ก่อกวนองค์พระพรหมจนต้องเสด็จไปพึ่งพระวิษณุ เมื่อทราบเรื่องราวของอสูรแล้วจึงได้เสด็จไปปราบอสูรทั้งสอง แต่ก็ไม่สามารถกำราบอสูรลงได้จนเวลาผ่านไปถึง 5,000 ปี พระองค์จึงเสด็จไปพบองค์ พระศิวะ เพื่อปรึกษาหนทางที่จะปราบอสูร พระศิวะตรัสว่าเป็นเพราะพระวิษณุมิได้ทำการบูชาพระคเณศก่อนการรบกับอสูร จึงทำให้ไม่สามารถเอาชนะอสูรได้

พระวิษณุจึงไปบำเพ็ญเพียรที่ วิทธาเทก องค์พระคเณศปรากฎต่อพระวิษณุและให้พรในการปราบอสูร พระวิษณุเทพจึงสามารถสังหารอสูรทั้งสองลงได้สำเร็จ หลังจากนั้นพระวิษณุจึงสร้างเทวสถานขนาดใหญ่ขึ้น เพื่อครอบสวยัมภูมูรติของพระคเณศ ณ สถานที่แห่งนี้ที่ทำให้พระองค์มีชัยชนะในสงคราม พระคเณศได้ประทานนามแก่เทวสถานแห่งนี้ว่า "สิทธิวินายกะ"

ผู้ใดได้สักการะองค์ "ศรีสิทธิวินายัก" นี้จะประสบความสำเร็จในการงานทุกประการ

แห่งที่ 4 มีนามว่า เทวสถานศรีมหาคณปติ (Shri Mahaganapati) อยู่ที่ รันชันทาวน์ ตามเทวตำนานจากคเณศปุราณะ เล่าว่า

ในเตรดายุค มีฤาษีพระองค์หนึ่งนามว่า คฤตสมาช วันหนึ่งขณะพระฤาษีกำลังบำเพ็ญเพียรภาวนา ได้จามออกมาเป็นกุมารน้อย มีผิวสีแดง พระฤาษีจึงได้สอนคเณศมนตราเพื่อให้ไปสวดบูชาพระคเณศ

กุมารน้อยบำเพ็ญเพียรด้วยการท่องมนตราผ่านไปนานห้าพันปี พระคเณศวรพึงพอใจจึงได้ประทานพรให้ กุมารขอให้มีอำนาจครอบครองจักรวาล ปกครองสรรพสิ่งทั้งหมด พระคเณศเห็นว่าพรนั้นยิ่งใหญ่เกินไป จึงประทานปราสาททองคำ ปราสาทเงิน และปราสาทโลหะให้แล้วตรัสว่า

"ต่อไปนี้เจ้าจะมีนามว่า ตรีปุระ หากวันใดเจ้าประพฤติผิดคิดชั่ว วิมานเหล่านี้ก็จะถูกทำลายด้วยอำนาจของศรเพียงดอกเดียว จากองค์พระศิวะมหาเทพ บิดาแห่งข้า"

แต่เมื่อตรีปุระมีอำนาจ เกิดความลำพองนำพลอสูรรุกรานไปทั้ง 3 โลก ถึงขนาดต้องการยึด เขาไกรลาส ขององค์พระศิวะมาเป็นของตน จึงยกกองกำลังอสูรเสนาทั้งหลายไปยังเขาไกรลาส

พระศิวะมหาเทพและพระอุมาเทพีออกมารับศึกที่ เขามันทระ แต่ก็ไม่สามารถเอาชนะตรีปุราสูรได้ พระนารัทฤๅษีจึงได้แนะว่าควรจะบูชาพระคเณศก่อน พระศิวะได้บำเพ็ญสมาธิต่อพระคเณศ พระคเณศอำนวยพรแก่พระศิวะ โดยตรัสว่า "เมื่อท่านขานมนตราของเราแล้ว จงแผลงศรสู่วิมานของตรีปุราสูร"

พระศิวะจึงได้ขึ้นสายศรตั้งจิตมั่นในการปราบตรีปุราสรแผลงศรไปยังนครทั้ง 3 ของตรีปุราสูร ทันใดนั้นก็บังเกิดแสงสว่างเจิดจ้าราวอสนีบาตฟาด ลูกศรได้พุ่งทะลุปราสาททั้ง 3 มอดไหม้ไปในพริบตา ตรีปุราสูรล้มลงสิ้นชีวิต

เทวสถานศรีมหาคณปตินี้เป็นสถานที่ที่พระศิวะได้สวดมนต์บูชาต่อพระคเณศ เพื่อขอความสำเร็จ

ผู้ที่มาสักการะองค์ "ศรีมหาคณปติ" ที่นี่จะได้รับความสำเร็จสบปรารถนา

เทวสถานศรีวิฆเนศวร (Shri Viganeshwar) เป็นเทวสถานแห่งที่ 5 ตั้งอยู่ริมแม่น้ำภีมะ ที่เมือง โอซาร์ (Ozar) ตามตำนานจาก มุทคลปุราณะ เล่าไว้ว่า

กษัตริย์อภินันทะ แห่ง ครเหมวัติ มีความปรารถนาในบัลลังก์ของ องค์เทวราชอินทรา จึงได้บำเพ็ญเพียรภาวนาอย่างหนัก ร้อนถึง พระอินทร์ จึงสร้างอสูรร้ายนามว่า วิฆนาสูร ลงไปทำลายพิธีกรรมของอภินันทะ อสูรที่ส่งไปไม่ได้ทำลายเฉพาะพิธีของกษัตริย์อภินันทะเท่านั้น แต่กลับทำลายยัญพิธีของ ฤๅษีมุนี ไปทั้งหมด ทำให้เดือดร้อนกันไปทั่ว เป็นเหตุให้ธรรมะเลือนหายไปจากโลก ทั้งสามโลกต้องตกอยู่ในความเดือดร้อนจากอำนาจของอสูร

บรรดาฤๅษีนักบวชทั้งหลายจึงไปขอร้องต่อองค์พระคเณศเพี่อให้ช่วยเหลือ พระองค์จึงอวตารมาเป็นบุตรของ ฤๅษีปารชวัส และ นางทีปวัสรา เพื่อปราบวิฆนาสูร ในการสู้รบนี้ อสูรใช้อำนาจแผลงฤทธิ์มากมายเช่นเรียกลมพายุ อุทกภัย และเพลิงเผาผลาญสรรพสิ่งให้พินาศ องค์คเณศก็ใช้อำนาจสยบอำนาจมายาของอสูรได้หมด ในที่สุดเมื่อไม่สามารถเอาชนะพระคเณศได้ วิฆนาสูรจึงมากราบแทบพระบาทถวายตัวต่อองค์พระคเณศ ขอให้ไว้ชีวิตและขอร้องให้พระคเณศใช้ชื่อของตัวเองรวมกับพระนามของพระคเณศ เพื่อเป็นการล้างบาปและเป็นบุญกุศลแก่อสูร เทวรูปพระคเณศที่นี่จึงได้รับขนานพระนาม "ศรีวิฆเนศวร" อันหมายถึงผู้ขจัดอุปสรรคและภยันตราย

ผู้ใดกล่าวบูชาพระนาม "ศรีวิฆเนศวร" ก่อนทำการใดๆ การนั้นจะประสบความสำเร็จและจะไม่เกิดอุปสรรคใดๆ จากวิฆนาสูร (อสูรแห่งอุปสรรค)

แห่งที่ 6 ต่อมาคือ เทวสถานศรีคีรีจัตมากา (Shri Girijatmaka) ที่เลนยาดรี (Lenyodri) คำว่า "เลน" หมายถึง ถ้ำ และคำว่า "ยาดรี" หมายถึงภูเขา คำว่า เลนยาดรี จึงหมายถึง ถ้ำในภูเขาเทวถานแห่งนี้เป็นถ้ำเจาะเข้าไปในภูเขา ต้องเดินขึ้นบันไดหินประมาณ 300 ขั้น

ตามตำนานในคเณศปุราณะกล่าวถึง พระแม่ปารวตี (พระอุมาเทวี) ได้ไปประกอบยัญพิธี เพื่อขอบุตรโดยพระแม่ปราวตีบำเพ็ญูเพียรอยู่ในถ้ำที่เมึองเลนยาดรีเเห่งนีั เป็นเวลานานถึง 12 ปี

วัน 4 ค่ำเดือน 19 (ซึ่งในปัจจุบันถือว่าเป็น วันคเณศจตุรถี เทศกาลฉลองวันเกิดพระคเณศ)

พระแม่ปารวตีได้ปั้นดินเหนียวเป็นรูปพระคเณศแล้วประกอบพิธีบูชา ทันใดนั้นพระคเณศดินเหนียวก็บังเกิดชีวิตในขณะที่พระชนม์ 10 พรรษา

กมลาสูร ยกทัพจำนวนนับโกฏิมาทำสงครามกับพระคเณศ เมื่อเลือดของอสูรตกถึงพื้นก็จะบังเกิดอสูรขึ้นมาใหม่ สุดท้ายกมลาสูรโดนพระคเณศสังหารด้วยตรีศูลของพระองค์

จวบจนเมื่อพระองค์มีพระชนมายุครบ 15 ชันษาที่เมืองเลนยาดรีแห่งนี้ สินธุอสูรได้รู้ว่า ต่อไปตนเองจะต้องถูกสังหารโดยพระคเณศ จึงได้ส่งเหล่าอสูรไปสังหารพระองค์ แต่ก็ถูกพระคเณศปราบลงสิ้น ด้วยลีลาแห่งพระองค์ในลักษณะของ บัลคณปติ (บาละคณปติ-พระคเณศในลักษณะที่เป็นเด็ก) มีหลากหลาย ทำให้สถานที่แห่งนี้กลายเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ เป็นสถานที่บังเกิดพระคเณศมีพระนามว่า "คีรีจัตมากา" อันหมายถึง "บุตรของพระแม่ปราวตี"

แห่งที่ 7 มีนามว่า ศรีบัลลาเลศวร (Shri Ballaleshwar) อยู่ที่ ปาลี เทวตำนานแห่งศรีบัลลาเลศวรจากคเณศปุราณะ เป็นเรื่องราวของสานุศิษย์ที่มีความรักความศรัทธาในองค์พระคเณศยิ่งนัก เด็กน้อยนามว่า บัลลา อาศัยอยู่ที่หมู่บ้านแห่งหนึ่งใน เมืองปาลี เป็นลูกของ กัลยัน กับนาง อินทุมาตี เด็กน้อยมีความรักความศรัทธาตั้งมั่นในองค์พระคเนศตั้งแต่อายุยังน้อย วันหนึ่งบัลลาและเพื่อนๆได้ออกไปเที่ยวนอกหมู่บ้าน พบหินใหญ่ก้อนหนึ่ง บัลลาบอกเพื่อนๆว่าหินก้อนนั่นคือองค์พระคเนศวรและชวนเพื่อนๆ นำดอกไม้ใบไม้ต่างๆที่เป็นมงคลมาสักการะบูชาพระคเนศ พวกเด็กๆช่วยกันสร้างที่บังแดดบังฝนให้พระคเณศด้วยใบไผ่และใบไม้ต่างๆ รวมทั้งถวายดอกไม้ตกแต่งสวยงาม บัลลาเล่าเรื่องราวขององค์พระคเณศให้เพื่อนๆฟังอย่างมีความสุข บังเกิดความปีติอิ่มเอม ไม่รู้สึกหิวกระหายใดๆจนกระทั่งค่ำ

ที่หมู่บ้านบรรดาพ่อแม่ของเด็กๆต่างเป็นห่วงที่ลูกๆของตนหายไป จึงได้พากันไปด่าว่าพ่อแม่ของบัลลาที่มาชักชวนลูกๆของตนเอง พ่อของบัลลาโกรธมากจึงออกตามหาบัลลา พบว่าบัลลากำลังเล่าเรื่องราวในคเณศปุราณะให้เพื่อนๆฟังอย่างตั้งอกตั้งใจ ด้วยความโกรธพ่อของบัลลาจึงตรงเข้าไปทำลายแท่นบูชา ไล่ใหเด็กทั้งหมดกลับบ้านไป เฆี่ยนตีบัลลาจนเนื้อแตก แล้วผูกบัลลาไว้กับต้นไม้ แต่บัลลาก็ไม่ได้ใส่ใจ กลับตั้งจิตมั่นบูชาพระคเณศต่อ ทำให้พ่อยิ่งโกรธยกหินพระคเณศทุ่มทิ้งจากที่บูชาแล้วกล่าวกับบัลลาว่าี "ไหนดูซิพระเจ้าของเจ้าจะมาคุ้มครองเจ้ายังไง" ว่าแล้วก็กลับบ้านไปด้วยความโมโห ด้วยบาปที่พ่อของบัลลาได้ก่อทำให้กลายเป็นคนตาบอด หูหนวก เป็นใบ้ และหลังค่อม

พระคเณศเห็นความภักดีของบัลลาจึงได้ประทานพรให้ บัลลาจึงขอพรให้หลานที่แห่งนี้เป็ษสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ พระคเณศจึงได้เนรมิตสวยัมภูมูรติขึ้น ณ ที่แห่งนี้ ประทานนามว่า "บัลลาวินายกะ" แต่ปัจจุบันรู้จักกันในนาม "ศรีบัลลาเลศวร"

ภายหลังแม่ของบัลลาได้มาขอร้องให้ช่วยพ่อซึ่งต้องคำสาปทำให้หลังค่อม ตาบอด หูหนวก เป็นใบ้ แต่บัลลาไม่สามารถช่วยได้ ได้แต่บอกมารดาให้กลับไปดูแลบิดาให้ดี ในชาติหน้ามารดาจะไปเกิดเป็นมเหสีแห่งกษัตริย์ แล้วบิดาคือกัลยันในชาตินี้จะไปเกิดเป็นลูกของนาง เขาจะต้องชดใช้บาปที่ทำในชาตินี้โดยเกิดมาหลังพิการ ตาบอด เป็นใบ้ หูหนวก เป็นที่รังเกียจต่อเมื่อได้บูชาพระคเณศด้วยความศรัทธาแล้ว เคราะห์กรรมจะหมดไป

ผู้ใดได้สักการะ "ศรีบัลลาเลศวร" ด้วยความรักและศรัทธาต่อองค์พระพิฆเนศวร์จะได้รับพรจากพระองค์

เทวสถานแห่งที่ 8 แห่งสุดท้ายในอัสตะวินายัก มีนามว่า "ศรีวรัทวินายกะ" (Shri Varadvinayaka) ตั้งอยู่ที่ มาหัท จากคเณศปุราณะและมุทคลปุราณะว่าไว้ดังนี้

สืบเนื่องมาจากเรื่องของ บัลลา กาลเวลาผ่านไป ทุกสิ่งเกิดขึ้นตามที่บัลลากล่าวไว้ อินทุมาตี ไปเกิดเป็น กมลา มเหสีของกษัตริย์ กัลยัน มาเกิดเป็น ทักษะ ลูกชายของนาง รูปกายอัปลักษณ์ ผิวหนังพุพอง ตาบอดเป็นใบ้หูหนวก สุดท้ายถูกขับออกจากเมือง ต้องเป็นขอทานเพื่อยังชีพ จนได้พบฤๅษีองค์หนึ่งช่วยรักษาให้กลับมามีวรรณะงาม หายจากการพิการ หลังจากนั้นทักษะก็อุทิศตนบูชาพระคเนศด้วยการบำเพ็ญตบะอย่างยิ่งยวด

กาลต่อมาทักษะได้รับการสถาปนาเป็นกษัตริย์แห่งกันตินาปุระ ครองเมืองอย่างร่มเย็น ไปจนถึงรัชสมัยของกษัตริย์ "ภีมะ" มีพระโอรสนามว่า "รุกมาคันฑา" มีพระสิริโฉมงดงามหาใดเปรียบ วันหนึ่งราชบุตรได้ออกล่าสัตว์ในป่า ไปพบอาศรมของ พระฤๅษีวาจนกวี วันนั้นพระฤๅษีไม่อยู่ อยู่เพียงนาง มุกุนทา ผู้เป็นภรรยา เมื่อราชบุตรมาขอน้ำดี่มนางมุอุนทาจึงเอ่ยปากขอมีความสัมพันธ์ ทำให้รุกมาคันทาโกรธต่อว่านาง นางมุกนทาจึงได้สาปราชบุตรให้อัปลักษณ์เป็นโรคเรื้อน ทำให้ต้องไปอยู่ในป่าด้วยความอับอาย ไม่กล้ากลับพระนคร ต่อมาพระนารัทมุนีได้บอกวิธีแก้คำสาปให้

หลังจากที่นางมุกุนทาสาปพระโอรส ก็เฝ้าแต่คิดถึงพระสิริโฉมของพระองค์ พระอินทร์ ได้ทราบความ ทั้งเห็นว่านางมุกุนทานี้ก็มีความงาม จึงได้แปลงกายมาเป็นราชบุตรรุกมาคันทา เข้าไปมีความสัมพันธ์กับนางมุกุนทาจนนางตั้งครรภ์ให้กำเนิดบุตรชายนามว่า ครุตสมัท นางอ้างว่าบุตรผู้นี้เป็นบุตรที่เกิดกับพระฤาษีสวามีของนาง

วันหนึ่งฤาษีวาจนกวีได้เชิญเหล่าฤๅษีมาที่อาศรม เมื่อเหล่าฤๅษีมาถึงจึงได้บอกแก่พระฤๅษีว่าครุตสมัทไม่ใช่บุตรของฤๅษีวาจนกวี เมื่อครุตสมัททราบความจริงจึงโกรธมารดามาก สาปให้นางกลายเป็นต้นไม้ นางมุกุนทาก็สาปครุตสมัทให้กลายเป็นรากษส

ครุตสมัทต้องคำสาปของมารดาก็เข้าไปอยู่ในป่า รับประทานแต่ใบไม้ และสวดอ้อนวอนต่อพระคเณศถึง 6,000 ปี จนพระคเณศพึงพอใจ ปรากฏพระองค์ต่อหน้าครุตสมัท โดยครุตสมัทขอให้บริเวณป่าปุษปักแห่งนี้เป็นพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ ผู้ใดต้องการความสุขสำเร็จ เมี่อได้เข้ามาสักการะและอาบน้ำในป่าแห่งนี้ก็จะได้รับความสุขสมดังประสงค์

เมื่อพระคเณศจากไป ครุตสมัทได้สร้างวัดครอบสวยัมภูมูรติที่พระคเณศเนรมิตขึ้น พร้อมทั้งขานพระนามวัดแห่งนี้ว่า "วรัทวินายกะ"

ผู้ที่มาสักการะ "ศรีวรัทวินายกะ" จะปราศจากโรคภัยไข้เจ็บทั้งปวง